თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს მიერ 2019 წლის 15 მარტს N39-18 დადგენილებით დამტკიცდა დედაქალაქის ახალი მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა.
ხსენებულმა დოკუმენტმა ახლებურად განსაზღვრა თბილისის დასახლებათა ტერიტორიების გამოყენების და განაშენიანების ძირითადი პარამეტრები. შედეგად, ახალი მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის მიღებით შეიცვალა თბილისის რიგი ტერიტორიების ფუნქციური ზონები, მაგალითად ტერიტორია, რომელიც 2019 წლის 15 მარტამდე წარმოადგენდა საცხოვრებელ ზონა 1-ს, შეცვლილ იქნა სატყეო ზონით, საზოგადოებრივ საქმიანი ზონა 2-ში მოქცეული ტერიტორია, შეცვლილ იქნა სატრანსპორტო ზონა 2-ით და ა. შ.
მიუხედავად იმისა, რომ საკრებულოს განმარტებით, მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა ქალაქის საუკეთესო ინტერესების დაცვას ემსახურება, ფუნქციური ზონების ცვლილებამ რიგ შემთხვევებში გამოიწვია მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეებისთვის ზიანის მიყენება, უფრო კონკრეტულად კი, სამშენებლო პირობების გაუარესება. მაგალითად, მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს, რომელსაც გამიზნული ჰქონდა რესტორნის განთავსება საზოგადოებრივ საქმიან ზონა 2-ში მოქცეულ მიწის ნაკვეთზე, მის სატრანსპორტო ზონა 2-ად შეცვლის შემთხვევაში აღნიშნულის მშენებლობის შესაძლებლობა ერთმევა. ვინაიდან, საზოგადოებრივ საქმიან ზონა 2-ში დასაშვებია მრავალფუნქციური შენობის, კინოთეატრის, ბიბლიოთეკის, მუზეუმის, რესტორნისა და სხვა ობიექტების მშენებლობა, ხოლო სატრანსპორტო ზონა 2-ში დასაშვებია ავტოგასამართი სადგურის, ავტოსადგომის, ავტოგასამართი კომპლექსისა და მსგავსი სხვა ობიექტების მშენებლობა.
Nexia Legal-ის პრაქტიკაში ასევე ხშირია შემთხვევები, როდესაც მიწის ნაკვეთი მისი ფუნქციური ზონის ცვლილების შედეგად პრაქტიკულად გამოუსადეგარიც კი გამხდარა. მაგალითად საცხოვრებელი ზონა 1-ის ცვლილება სატყეო ზონით, მიწის ნაკვეთს მესაკუთრისთვის პრაქტიკულად გამოუსადეგარს ხდის, ვინაიდან საცხოვრებელი ზონა 1 ძირითადად გამიზნულია ინდივიდუალური საცხოვრებელი სახლების (იგივე „კერძო“ სახლების) მშენებლობისთვის, ხოლო სატყეო ზონაში კი პრაქტიკულად დაუშვებელია ყოველგვარი მშენებლობა.
ზემოხსენებულის გათვალისწინებით, სავსებით რეალურია, რომ მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს, რომელსაც გაუუარესდა სამშენებლო პირობები, უფლება აქვს მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება. აღსანიშნავია, რომ ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულომ თავისივე სამართლებრივ აქტში აღიარა, რომ ზიანის ანაზღაურება შესაძლებელია და იმ პირებს, რომელთა საკუთრების უფლებები და კანონიერი ინტერესები დაირღვა ამგვარი ღონისძიებების გატარების შედეგად, უფლება აქვთ მიმართონ სასამართლოს. გარდა ამისა, საკრებულოს მიერ განსაზღვრულ იქნა რიგი არასავალდებულო რეკომენდაციებიც, რომლებიც მუნიციპალიტეტის შესაბამისი ორგანოსათვის მიმართვის გზით, ზიანის ანაზღაურების პროცედურებს ითვალისწინებს.
პრაქტიკულად, ზიანის ანაზღაურება შესაძლებელია ორი ფორმით: 1. მიწის ნაკვეთის მონაცვლეობით 2. ფულადი კომპენსაციის გაცემით. ორივე შემთხვევაში უპირველეს ყოვლისა აუცილებელია ზიანის ოდენობის განსაზღვრა, კერძოდ უნდა დადგინდეს თუ რა ოდენობით შემცირდა მიწის ნაკვეთის საბაზრო ღირებულება ფუნქციური ზონის შეცვლის შედეგად. თავის მხრივ, აღნიშნული ზიანის ოდენობა უნდა შეფასდეს ექსპერტის ან აუდიტორის მიერ.
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს რეკომენდაციები დეტალურად ითვალისწინებს, თუ როგორ არის შესაძლებელი მიწის ნაკვეთის მონაცვლეობა ან ფულადი კომპენსაციის მიღება. თუმცა ეს უკანასკნელი არ ნიშნავს იმას, რომ მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს არ შეუძლია მიმართოს სასამართლოს და ამ გზით მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება.
თავის მხრივ, Nexia Legal-ის კლიენტები უპირატესობას ანიჭებენ ამ უკანასკნელ გამოსავალს, ვინაიდან სასამართლო გადაწყვეტილება ზიანის დაკისრებასთან დაკავშირებით ყველა შემთხვევაში აღსასრულებლად სავალდებულოა და მას თავისი აღსრულების ვადებიც გააჩნია. რაც შეეხება, ზიანის ანაზღაურებას თავად მუნიციპალიტეტისადმი მიმართვით, აღნიშნული შესაძლოა დროში გაჭიანურდეს ან/და სულაც ვერ იქნეს კონსესუსი მიღწეული ზიანის ანაზღაურების ოდენობასთან/ფორმასთან დაკავშირებით.
